ما ما سایت

اصول تغذیه در بارداری

تغذیه صحیح و مناسب در بارداری به معنی بیشتر خوردن نیست و خانم های باردار و شیرده می توانند بدون داشتن رژیم مخصوص و جداگانه مقدار بیشتری از غذای خانواده را نسبت به قبل از دوران بارداری مصرف کنند. خانم های باردار و شیرده هم باید مانند سایر افراد خانواده هر روز از 4 گروه غذایی اصلی استفاده کنند. آنچه که در تغذیه خانم باردار اهمیت دارد رعایت تنوع و تعادل در مصرف مواد غذایی می باشد.

رعایت تعادل و تنوع !

بهترین راه برای اطمینان از مصرف متعادل و متنوع مواد غذایی در روز استفاده از همه گروههای اصلی غذایی یعنی گروه نان و غلات، گروه میوه ها و سبزیها، گروه شیر و لبنیات و گروه گوشت، تخم مرغ، حبوبات و مغزها است.
تعادل به معنی مصرف مقادیر کافی از مواد غذایی است و تنوع یعنی مصرف انواع مواد غذایی که در گروههای غذایی قرار دارند. در هر گروه غذایی، مواد غذایی با ارزش غذایی تقریبا یکسان قرار دارند و می توان از یکی بجای دیگری استفاده کرد.

الف - میزان مصفر گروههای غذایی اصلی در بارداری

1- گروه نان و غلات:
این گروه منبع عمده تامین انرژی مورد نیاز روزانه است و شامل انواع نان، برنج، ماکارونی، رشته، گندم، جو، ذرت و ...... می باشد.
مقدار توصیه شده مواد غذایی این گروه برای خانم های باردار و شیرده 11-7 سهم در روز است که هر سهم معادل یک برش نان سنگک، تافتون یا بربری به اندازه یک کف دست (حدود10*10 سانتی متر مربع یا حدود 30 گرم) یا 4 برش نان لواش به همین میزان و یا نصف تا سه چهارم لیوان غلات پخته شده مانند برنج یا ماکارونی می باشد.
ترجیحا از نان های سبوس دار مثل سنکک و بربری به جای نان سفید استفاده شود. 
بهتر است برنج را به همراه حبوبات استفاده نمایید همچون عدس پلو، لوبیا پلو .... چون پروتین بیشتری را به زن باردار تامین می کند.

2-گروه میوه ها و سبزی ها: 
این گروه منبع عمده تامین ویتامین ها به ویژه ویتامین های A و C و املاح معدنی و فیبر می باشد.
الف) میوه ها:
انواع میوه شامل سیب، انگور، گیلاس، گلابی، طالبی، هندوانه، انواع مرکبات و ... است.
خانم های باردار باید از میوه های مختلف بطور متوسط 3-4 سهم در روز استفاده نمایند. هر سهم از میوه ها معادل یک عدد سیب یا پرتقال یا موز متوسط یا نصف لیوان کمپوت یا میوه پخته یا 3 عدد زردآلو یا نصف لیوان حبه انگور (معادل یک خوشه کوچک انگور) یا یک چهارم طالبی متوسط یا نصف لیوان آب میوه یا یک سوم لیوان آب لیمو ترش یا 2 قاشق غذاخوری میوه خشک (مثل انواع برگه ها) می باشد.
از آﻧﺠﺎﺋﯽ ﮐﻪ ﺧﻮد ﻣﯿﻮه ﻣﺤﺘﻮی ﻓﯿﺒﺮ ﺑﯿﺸﺘﺮی ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ آب ﻣﯿﻮه ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ در ﺻـﻮرت اﺑـﺘﻼ ﺑـﻪ ﯾﺒﻮﺳﺖ ﺗﺮﺟﯿﺤﺎ به جای آبمیوه خود میوه ها را میل کنید.

ب)سبزی ها:
شامل انواع سبزی های برگی، هویج، گوجه فرنگی، کدو، سیب زمینی، خیار، کلم، قارچ، شلغم، چغندر، انواع جوانه ها و…می باشد .مقدار توصیه شده از سبزی ها برای خانم های باردار و شیرده 5-4 سهم در روز است که هر سهم معادل یک لیوان سبزی خام برگ دار یا سالاد سبزیجات (شامل گوجه فرنگی، کاهو، کلم، فلفل سبز دلمه ای و….) یا نصف لیوان
سبزیهای پخته می باشد.
ﺳﺒﺰی ﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺷﮑﻞ ﺧﺎم ﺧﻮرده ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ ﺑﺎﯾﺪ ﻗﺒﻞ از ﻣﺼﺮف ﺑﺪﻗﺖ ﺷﺴـﺘﻪ و ﺿـﺪ ﻋﻔـﻮﻧﯽ ﺷﻮﻧﺪ. از ﻗﺮار ﺳﺒﺰی در ﻣﻌﺮض ﻫﻮا ﯾﺎ ﻧﻮر ﺧﻮرﺷﯿﺪ، پختن به ﻣﺪت ﻃﻮﻻﻧﯽ ﺑﺨﺼﻮص در ﻇﺮوف در ﺑﺎز و ﻫﻤﺮاه آب زﯾـﺎد و  دور رﯾﺨـﺘﻦ آب آن    ﮐـﻪ ﺳـﺒﺐ از ﺑﯿﻦ رﻓـﺘﻦ وﯾﺘـﺎﻣﯿﻦ ﻫـﺎی ﻣﻮﺟﻮد در ﺳﺒﺰی ﻫﺎ ﻣﯽ ﺷﻮد ﺑﺎﯾﺪ ﺧﻮدداری ﮔﺮدد. 
از ﺳﺒﺰی ﻫﺎی دارای ﺑﺮگ ﺳﺒﺰ ﺗﯿﺮه(ﺟﻌﻔﺮی ﻣﺎﻧﻨﺪ) ﺑﻌﻨﻮان ﻣﻨﺎﺑﻊ ﺧﻮب آهن  و وﯾﺘﺎﻣﯿﻦA  و از ﻣﺮﮐﺒﺎت ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﻨﺎﺑﻊ ﺧﻮب وﯾﺘﺎﻣﯿﻦ C اﺳﺘﻔﺎده کنند.

3- ﮔﺮوه ﺷﯿﺮ و لبنیات : 
 اﯾـــﻦ ﮔـــﺮوه منبع عمده تامین کلسیم، فسفر، پروتین و وﯾﺘﺎﻣﯿﻦ ﻫﺎی  A وB2 ﻣـﯽ ﺑﺎﺷـﺪ ﮐـﻪ ﺑﺮای رﺷﺪ و اﺳﺘﺤﮑﺎم دﻧﺪان ﻫﺎ و اﺳﺘﺨﻮان ﻫﺎ ﺿﺮوری اﺳﺖ .
در دوران ﺑﺎرداری و ﺷﯿﺮدﻫﯽ مصرف ﺣـﺪاﻗﻞ 4-3 ﺳـﻬﻢ از ﻣـﻮاد  ﻏـﺬاﯾﯽ  اﯾـﻦ ﮔـﺮوه در روز ﺗﻮﺻﯿﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد . ﻫﺮ ﺳﻬﻢ ﻣﻌﺎدل ﯾﮏ ﻟﯿﻮان شیر ﯾﺎ یک لیوان ﻣﺎﺳﺖ یا 60-45 ﮔﺮم ﭘﻨﯿﺮ ﮐﻢ چرب (ﻣﻌـﺎدل دو ﻗﻮﻃﯽ ﮐﺒﺮﯾت) ﯾﺎ یک لیوان کشک یا 5/1 ﻟﯿﻮان ﺑﺴﺘﻨﯽ ﻣﯽ باشد.
ﺷﯿﺮ را ﻣﯽ ﺗﻮان ﺑﻪ اﺷﮑﺎل ﺳﺎده و ﯾﺎ داﺧﻞ ﻓﺮﻧﯽ و ﯾﺎ ﺷﯿﺮ ﺑـﺮﻧﺞ ﺑﻌﻨـﻮان ﻣﯿـﺎن وﻋـﺪه اﺳـﺘﻔﺎده ﻧﻤﻮد.
ﮐﺸﮏ ﯾﮏ ﻣﻨﺒﻊ ﻏﻨﯽ از ﭘﺮوﺗﺌﯿﻦ، کلسیم و فسفر است. در ﻣﻨـﺎﻃﻘﯽ ﮐـﻪ ﮐﺸـﮏ در دﺳـﺘﺮس اﺳﺖ ﺗﻮﺻﯿﻪ ﺷﻮد ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ ﻏﺬاﻫﺎﯾﯽ ﻣﺎﻧﻨﺪ آش و ﺑﺎدﻣﺠﺎن اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد. حتما از کشک پاستوریزه استفاده نمایند و قبل از مصرف حداقل 10-5 دقیقه ان را بجوشانند.
اﮔﺮ ﻣﺼﺮف ﺷﯿﺮ ﺳﺒﺐ اﯾﺠﺎد ﻧﻔﺦ و ﻣﺸﮑﻞ ﮔﻮارﺷﯽ ﻣﯽ ﺷﻮد، توﺻﯿﻪ ﺷﻮد ﻣﻌـﺎدل آن از ﻣﺎﺳﺖ ﯾﺎ ﭘﻨﯿﺮ اﺳﺘﻔﺎده ﮐﻨﻨﺪ.

 4- گروه گوشت، تخم مرغ، حبوبات و مغزها:
 اﯾﻦ ﮔﺮوه ﻣﻨﺒﻊ ﻋﻤﺪه ﺗﺎﻣﯿﻦ ﭘﺮوﺗﺌﯿﻦ و اﻣﻼﺣﯽ ﻧﻈﯿﺮ آﻫﻦ و روی اﺳـﺖ. ﻣـﻮاد  اﯾـﻦ ﮔـﺮوه  ﺷـﺎﻣﻞ : ﻋﺪس، ﺗﺨﻢ ﻣﺮغ ، دل، ﺟﮕﺮ ، ﻣﺎﻫﯽ، اﻧﻮاع ﮔﻮﺷﺖ ﺳﻔﯿﺪ و ﻗﺮﻣﺰ ﺣﺒﻮﺑﺎت ﻣﺜـﻞ  ﻧﺨـﻮد و ﻟﻮﺑﯿـﺎ و ﻣﻐﺰﻫـﺎ ﻣﺜـﻞ پسته، بادام، گردو و ... می باشد.  ﻣﻘﺪار ﺗﻮﺻﯿﻪ ﺷﺪه از ﻣﻮاد اﯾﻦ ﮔﺮوه ﺑﺮای ﺧﺎﻧﻢ ﻫﺎی ﺑﺎردار و ﺷـﯿﺮده ﺣـﺪودا 3 ﺳـﻬﻢ در روز است که هر سهم معادل 60   ﮔﺮم ﮔﻮﺷﺖ ﻗﺮﻣﺰ  ﯾﺎ ماهی یا مرغ یا ﻧﺼﻒ ﻟﯿﻮان ﺣﺒﻮﺑﺎت خام ﯾﺎ ﯾـﮏ ﻟﯿـﻮان ﺣﺒﻮﺑﺎت ﭘﺨﺘﻪ ﯾﺎ دو عدد تخم مرغ یا نصف لیوان از مغزها می باشد.
از ﻣﺮغ ﯾﺎ ﺟﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﮐﺒﺎﺑﯽ ﯾﺎ آب ﭘﺰ ﺷﺪه ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ برنج و اﻧﻮاع ﺳﺒﺰی ﻫﺎی ﭘﺨﺘﻪ ﻣﺜﻞ هویج، نخود فرنگی، سیب زمینی، اسفناج، کدو، لوبیا سبز، کرفس و یا هر سبزی دیگری که در دسترس وجود دارد استفاده کنند و یا به صورت سوپ مرغ و جوجه استفاده کنند.
از ﺗﺨﻢ ﻣﺮغ ﺑﻪ ﺻﻮرت آب ﭘﺰ ﺳﻔﺖ اﺳﺘﻔﺎده ﺷـﻮد و از ﻣﺼـﺮف زرده آن ﺑـﻪ ﺻـﻮرت ﺧﺎم ﯾﺎ  ﻧﯿﻢ ﺑﻨﺪ ﺧﻮدداری ﮐﻨﻨﺪ.  

5-ﮔﺮوه ﻣﺘﻔﺮﻗﻪ:    
ﺑﻪ ﻏﯿﺮاز ﮔﺮوﻫﻬﺎی ﻏﺬاﯾﯽ اﺻﻠﯽ، ﯾﮏ ﮔﺮوه ﻣﺘﻔﺮﻗﻪ ﻧﯿﺰ وﺟﻮد دارد ﮐﻪ ﺷﺎﻣﻞ اﻧﻮاع ﻗﻨﺪﻫﺎ و ﭼﺮﺑﯽ ها مثل قند و شکر، شیرینی،  روﻏﻦ، کره، خامه، نمک، شکلات، سس مایونز، اﻧﻮاع ﻣﺮﺑﺎﻫﺎ، نوشابه های گازدار، اﻧﻮاع ﺗﺮﺷﯽ ﻫﺎ و ﺷﻮرﻫﺎ و ﻏﯿﺮه ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ. ﺑﻄﻮر ﮐﻠﯽ ﻣﺼﺮف ﻣﻮاد اﯾﻦ ﮔـﺮوه در ﺣـﺪاﻗﻞ ﻣﻘـﺪار ﺗﻮﺻﯿﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد . نمک مصرفی در پخت غذا و سر سفره ﺣﺘﻤﺎ باید یددار باشد.
در مصرف مواد قندی، چربی ها و اواع شیرینی زیاده روی نکنند.
ﺳﺎﻻد را به همراه آبلیمو، آب ﻧﺎرﻧﺞ ﯾﺎ آﺑﻐﻮره ﮐﻢ ﻧﻤﮏ ﺑﺎ ﮐﻤـﯽ روﻏـﻦ زﯾﺘـﻮن ﻣﺼـﺮف ﮐﻨﻨـﺪ. اﮔـﺮ ﺗﺮﺟﯿﺢ ﻣﯽ دﻫﻨﺪ ﻫﻤﺮاه ﺳﺎﻻد از ﺳﺲ اﺳﺘﻔﺎده ﮐﻨﻨﺪ ﺑﻬﺘﺮ اﺳـﺖ ﺑﺠﺎی ﺳﺲ ﻣﺎﯾﻮﻧﺰ ﮐﻪ ﺣﺎوی ﻣﻘﺪار زﯾﺎدی ﭼﺮﺑﯽ اﺳﺖ، ﻣﻘﺪاری ﻣﺎﺳﺖ ، آﺑﻠﯿﻤﻮ ﯾﺎ آب ﻧﺎرﻧﺞ ، ﺳﺮﮐﻪ و ﮐﻤﯽ روﻏﻦ زﯾﺘﻮن را ﺑﺎ ﻫﻢ ﻣﺨﻠﻮط ﮐﺮده و ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺳﺲ ﮐﻨﻨﺪ ﺳﺎﻻد اﺳﺘﻔﺎده کنند.
در ﻣﺼﺮف ﭼﺎی زﯾﺎده روی نکنید. ﺣﺪاﻗﻞ ﯾﮏ ﺳﺎﻋﺖ ﻗﺒﻞ از ﻏﺬا و ﯾﮏ ﺗﺎ دو ﺳﺎﻋﺖ ﭘﺲ از ﺻﺮف ﻏﺬا از ﻧﻮﺷﯿﺪن ﭼﺎی ﺧﻮدداری ﮐﻨﻨﺪ ﺗﺎ آﻫﻦ ﻣﻮﺟﻮد در ﻏﺬا ﺑﻬﺘﺮ ﺟﺬب ﺷﻮد.
ﻣﺼﺮف ﻏﺬاﻫﺎی ﻏﯿﺮ ﺧﺎﻧﮕﯽ ﻣﺜﻞ ﺳﻮﺳﯿﺲ، کالباس و پیتزا که ارزش ﻏـﺬاﯾﯽ زﯾـﺎدی ﻧﺪارﻧﺪ را ﮐﺎﻫﺶ دﻫﻨﺪ . ﻣﺼﺮف ﭘﯿﺘﺰا و ﻫﻤﺒﺮﮔر (حاوی انواع سبزی ها و گوشت)ﮐﻪ در ﻣﻨﺰل و ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از مواد غذایی سالم تهیه شده باشد، منعی ندارد.

ب- انرژی و مواد مغذی مورد نیاز در دوران بارداری و شیردهی

طبق دستورالعمل کشوری برای خانم های باردار، اسید فولیک باید به میزان 400 میکروگرم در روز (تقریبا معادل یک قرص اسید فولیک) از سه ماه قبل از بارداری تا پایان بارداری تجویز می شود. مصرف به موقع و کافی این ویتامین از ایجاد ضایعات عصبی خصوصا نقص مادرزادی لوله عصبی پیشگیری می کند. مصرف منابع غنی از اسید فولیک مانند جگر، سبزی های تیره مثل اسفناج و حبوبات در برنامه غذایی روزانه توصیه می شود.
طبق دستورالعمل کشوری برای خانم های باردار، مصرف روزانه 30 میلی گرم قرص آهن(یک عدد قرص آهن سولفات فرو) برای پیشگیری از کم خونی آهن و عوارض ناشی از کمبود شدید و متوسط آن بر رشد و تکامل جنین و سلامت مادر از جملع مرگ و میر مادران، زایمان زودریس، رشد ناکافی جنین و افزایش خطر مرگ و میر جنین از هفته ی 16 بارداری(ماه چهارم) تا سه ماه پس از زایمان توصیه می شود. مصرف قرص آهن ممکن است عوارضی همچون تهوع، استفراغ، درد معده، یبوست یا اسهال را به دنبال داشته باشد. به همین علت توصیه می شود که قرص آهن را بعد از غذا میل شود تا عوارض جانبی به حداقل برسد. بهترین زمان مصرف قرص آهن، شب قبل از خواب می باشد. به یاد داشته باشید که زن باردار به هیچ وجه نباید مصرف مکمل آهن را قطع کند زیرا بعد از گذشت چند مدت معمولا این عوارض قابل تحمل می شود یا کلا برطرف میشود. توصیه می شود از مصرف همزمان شیر و فراورده های لبنی و قرص آهن خودداری شود زیرا کلسیم موجود در فراورده های لبنی مانع جذب آهن می شود.
طبق دستورالعمل کشوری برای خانم های باردار، مصرف روزانه یک عدد کپسول مولتی ویتامین از هفته 16 بارداری تا سه ماه پس از زایمان توصیه می شود. به خصوص در شرایطی که ترکیب برنامه غذایی روزانه خانم باردار از تعادل و تنوع کافی برخوردار نیست.

منبع: راهنمای کشوری تغذیه دوران بارداری و شیردهی

- - , .

جفت پایین (لولایینگ) چیست 

در مقاله جفت ومحل قرار گیری آن به جفت پایین ( سرراهی) و انواع آن اشاره کردم. در اینجامی خواهم بیشتر در مورد جفت پایین  توضیح دهم. 
در جفت پایین، جفت در محل بسیار نزدیک به سوراخ دهانه رحم  ، و حتی گاهی روی آن قرار می‌گیرد .البته میزان بروز این حالت خیلی کم است واز هر۲۰۰ زایمان،۱ زایمان با جفت سرراهی همراه است ( حدود نیم درصد). در جفت سرراهی خصوصاً اگر از نوع کامل باشد احتمال چسبندگی افزایش پیدامی‌کند. چسبندگی یعنی جفت به حدی به دیواره رحم نفوذ میکند که جدا کردنش موقع زایمان  مشکل است .

انواع جفت پایین : 

جفت لولایینگ : یعنی فقط محل جفت درشگمان تحتانی رحم است . اما با دهانه رحم فاصله دارد.

جفت سرراهی مارژینال : جفت به حدی پایین است که لب به لب سوراخ دهانه رحم شده است .

جفت سرراهی پارشیال : جفت آنقدر پایین است که حتی مقداری از آن  ،دقیقا روی سوراخ دهانه رحم قرار گرفته است .

جفت سرراهی کامل : یعنی جفت در پایین ترین حالت ممکن است و کاملا روی دهانه رحم را پوشانده است .

جفت پایین چه طور تشخیص داده می‌شود؟ 

ساده ترین وبی خطر ترین روش برای تعیین محل جفت سونوگرافی است. سونوگرافی  از روی شکم بی خطر و دقیق است . اگرچه گاهی ممکن است سونوگرافی واژینال (داخلی ) استفاده شود. 

آیا جفت پایین ، علایمی دارد ؟ 

بسته به نوع آن (جفت لولایینگ ، جفت سرراهی مارژینال ، جفت سرراهی پارشیال و جفت سرراهی کامل )، میتواند علایم داشته ، یا نداشته باشد . اما در حالت کلی ، می توان علایم زیر را در نظر گرفت : 
خونریزی واژینال: خونریزی در جفت سرراهی معمولا روشن و بدون درد است . بسته به نوع مشکل ، می تواند بسیار شدید و ناگهانی باشد. 
درد زیر شکم : خانمهایی که جفت پایین یا سرراهی دارند ، با رشد رحم ، دردهای زیر شکمی بیشتری را نسبت به دیگران تجربه میکنند .
جفت سرراهی به خودی خود مشکلی برای جنین ایجاد نمیکند ولی گاهی به خاطر خونریزیهای شدید مادر، پزشک مجبور به انجام زایمان قبل از موعد (پره ترم)است. با این حال مرگ و میر اوایل نوزادی در جفتهای سرراهی بالاتر از ده درصد است.

نگران نباشید :

اگر قبل از هفته۲۸ حاملگی جفت پایین را برای شما تشخیص دادند خیلی نگران نباشید چون در اکثر موارد با بالا رفتن سن حاملگی ورشد رحم، جفت به بالا کشیده می‌شود. اما اگر بعد ۲۸ هفته سونوگرافی کردید وجفت پایین بود، احتمال ماندن جفت در پایین بیشتر است. 

در چه خانم هایی بیشتر جفت پایین اتفاق می‌افتد؟ 

در این خانمها ممکن است جفت پایین را بیشتر ببینیم :
(به این معنی نیست که هر کسی شرایط زیر را داشته باشد حتما جفتش پایین می شود!)
در خانمهایی که در سن بالا حامله  شوند. 
خانم هایی که سابقه چندین زایمان دارند.
 در حاملگی های چند قلویی (به خاطر بزرگ شدن جفت)
در خانمهایی که زایمان قبلی شون سزارین بوده، جفت در محل برش سزارین لانه گزینی می کند و احتمال چسبندگی جفت هم بالا می‌رود. 
در خانمهای سیگاری 
درمادرانی که گروه خونی آنها منفی وهمسرشان مثبت هستند احتمال بزرگ شدن جفت و در نتیجه جفت پایین زیاد است. 

مراقبتهای لازم 

اگر در سه ماهه دوم یا سوم بارداری تون دچار خونریزی شدید فورا به پزشک یا ماما مراجعه کنید. 
به مادران با جفت پایین توصیه می شود که کار های سنگین نکنند. در این شرایط نزدیکی کردن ممنوع است. سعی کنند بیشتر استراحت کنند و مایعات بخورند و بهتر است از این فرصت استفاده کرده و با مطالعه کتاب ها وسایت ها اطلاعاتی برای نگهداری ومراقبت از نوزاد خود بدست آورند.
غالبا ، به خاطر داشتن جفت پایین این مادران نمی توانند به طور طبیعی زایمان کنند و باید برای زایمان سزارین آماده باشند.خصوصا اگر جفت سرراهی باشد .

تدابیر درمانی در جفت پایین :

1) زنانی که جنین آنها نارس است وهنوز موقع زایمان شان نرسیده ودچار خونریزی می شوند را تحت نظر گرفته وبعد از قطع شدن خونریزی و اطمینان از سلامت جنین مرخص می شوند و می توانند در منزل استراحت مطلق داشته باشند( فقط در صورت ضرورت بنشیند یا بایستد). 
2) زنانی که جنین آنها تا حد قابل قبول رسیده یا کامل است بهتر است هر چه زودتر زایمان سزارین صورت بگیرد. 
3) زنانی که در آنها خونریزی شدید است بلافاصله در بیمارستان بستری می شوند و علی رغم نارس بودن جنین زایمان سزارین انجام می‌شود. 

در صورت داشتن هر گونه سوال ، فقط در بخش پرسش و پاسخ سوال کرده ، یا با شماره تلفنهای شبانه روزی اینجانب (واقع در صفحه اول ) تماس بگیرید.

- - , .

بندناف چیست 

تنها ارتباط خونی جنین با مادر از طریق جفت و بند ناف است. بند ناف یا طناب نافی از یک طرف به جنین واز طرف دیگر به جفت متصل است. بندناف واسطه ارسال مواد غذایی از بدن مادر( ازطریق جفت)  به جنین و در مقابل دفع مواد زاید از جنین به مادر ( از طریق جفت)  است. بعداز زایمان بندناف قطع شده ومحکم بسته می‌شود وطی چند روز خشک می‌شود و از بدن نوزاد جدا می‌شود. 

ساختار بندناف

بندناف از ناف جنین تا سطح جنینی جفت ادامه دارد. نمای خارجی آن  به رنگ سفید مات است وبا  پرده ی آمنیون پوشیده شده است .از بندناف، سه رگ عبور می کند که  در حالت طبیعی شامل دو شریان ویک ورید می باشد. 

معمولا قطر بندناف ۰/۸ تا ۲ سانتیمتر وطول آن به طور متوسط ۵۵ سانتیمتر ( در محدوده ۳۰_۱۰۰ سانتیمتر)  است. عروق بند ناف حالت مارپیچی دارند که این مارپیچی شدن از گره خوردن بند ناف ، تا حد زیادی جلوگیری می‌کند. 

گردش خون بندناف :

خون بدون اکسیژن؛ از سمت جنین از طریق دو شریان نافی به طرف جفت می رود  وخونی که داخل جفت تصفیه شده  ، از طریق ورید نافی  از جفت به جنین برمی گردد.

اختلالات بند ناف: 

مادران باردار عزیز توجه کنید که این اختلالات نادر هستند. لطفا با خواندن هر کدام از آنها ، نگران نشوید و مشکل را به خود نسبت ندهید !

1) اختلالات بندناف از نظر ظاهری :

طول بند ناف:

عواملی که بر طول بند ناف اثر دارند ، شامل :  حجم مایع آمنیون، میزان تحرک جنین ، وراثت می باشد . 

.بندناف های کوتاه ( کمتر از ۳۰ سانتیمتر)  ممکن است با پیامدهای  نامطلوب بارداری  مثل محدودیت رشد جنین، ناهنجاری های مادرزادی، مشکلات  هنگام زایمان و ...همراه باشند.. در بندناف های بسیار دراز ( بیشتراز ۱۰۰سانتیمتر)  احتمال پرولاپس بیشتر است. هم چنین ریسک گره های واقعی بندناف و پیچیدگی های آن ، در جنین های با بندناف دراز تر ، بیشتر است . 

پرولاپس یا سقوط بندناف چیست ؟

وقتی که  حین زایمان ، بندناف قبل از جنین از رحم خارج شود ، می گوییم پرولاپس رخ داده  است. پرولاپس مساله ای نادر اما خطرناک است. در زمان زایمان ، و در حالی که دهانه رحم به حدی باز شده که بندناف از آن عبور کند ممکن است رخ بدهد . البته اگر سر وارد لگن شده باشد (فیکس باشد) ، پرولاپس اتفاق نمی افتد. 

پیچ بندناف 

در تصویر زیر ، بندناف بالایی ، دارای پیچ کم و بندناف پایینی دارای پیچ بیش از حد است . ظاهر این بندنافها سفید و نازک است بدلیل اینکه از زمان زایمان خیلی وقت گذشته و خون داخل رگهای بندناف خالی شده است . 

بندناف داراری پیچ کم (بندناف صاف)

در اکثر موارد عروق بندناف به صورت مارپیچی از میان بندناف عبور می‌کنند. در جنین های دارای بندناف کمتر پیچ خورده احتمال آغشتگی با مکونیوم (مدفوع جنین)، زایمان زودرس وزجر جنینی افزایش پیدامی‌کند.

بند ناف دارای پیچ زیاد

در زنان دارای بندناف بیش از حد پیچ خورده میزان بروز زایمان زودرس بیشتر است. 

شریان بندنافی منفرد( بندناف دورگی) :

شایعترین ناهنجاری عروقی بندناف فقدان یکی از شریان های نافی است. تقریباً در یک چهارم تمام نوزادانی که فقط دارای یک شریان بندنافی هستند، ناهنجاری های مادرزادی همزمان وجود دارند. در بیشتر موارد در سونوگرافی شناسایی می شود. 

بندناف چهار رگی:

درموارد نادر ، بند ناف به جای یک ورید ، 2 ورید دارد . که با 2 شریان می شود 4 رگ . اهمیت این اختلال نا مشخص است . 

2) اختلالات بندناف از نظر محل اتصال :

اتصال شاخه دار:

در این ناهنجاری نادر،عروق بندناف قبل از اتصال به جفت ازماده بندناف( ژله وارتون) جدا می‌شوندو مستعد پیچ خوردگی وترومبوز می شوند. 

اتصال حاشیه‌ای ( مارژینال): 

دراین حالت بندناف به حاشیه ی جفت متصل می‌شود. که خطر کنده شدن بندناف درجریان زایمان جفت وجود دارد. 

نمونه اش را در تصویر زیر می بینید :

اتصال ولامنتوس :

دراین حالت عروق بندناف در پرده های جنینی با فاصله ای از حاشیه ی جفت جدا می شوندو در حالی به جفت می رسند که فقط با چینی از آمنیون احاطه شده اند.

در این رابطه اینجا توضیح دادم. 

وازوپرویا( رگ سر راهی)

دراین اختلال برخی از عروق جنینی موجود در پرده ها از ناحیه سوراخ دهانه رحم در زیر عضو نمایش جنین عبور می کنند. معمولاً این حالت با اتصال ولامنتوس همراه است. وازاپرویا (رگ سرراهی ) خطرناک است.  

3) اختلالات مکانیکی وعروقی بندناف

این اختلالات می توانند جریان خون جنینی جفتی را مختل کنند.

گره ها

گره های کاذب  از به هم پیچیدن عروق برای تطابق با طول بندناف ناشی می شوندکه معمولا  طبیعی است و مشکل ایجاد نمیکند .

گره های واقعی  در اثر فعالیت جنین به وجود می آیند .اگر این گره ها محکم شوند می توانند خونرسانی به جنین را مختل کنند.

قوسها :

بندناف به طور شایع به دور بخش هایی از جنین ( معمولا گردن) می پیچد.که احتمال آن در بندناف های دراز تر بیشتر است. پیچ خوردن بندناف به دور گردن به طور طبیعی و شل ، در 20-30 درصد بارداری ها دیده می شود .

پیچ خوردگی وتنگی ها:

پیچ خوردگی بندناف نادر است ودر اثر حرکات جنین به وجود می آید. گاهی پیچ خوردگی به حدی شدید است که گردش خون مختل می شود. تنگی بندناف وخیم تر است و اکثر نوزادان مبتلا مرده به دنیا می آیند. تنگی بندناف با کمبود بسیار شدید فولات در ژله وارتون در ارتباط است. 

هماتوم: 

در بندناف های کوتاه، بزرگ شدگی بندناف و تروما، تجمع خون رخ می‌دهد. همچنین هماتوم ممکن است در اثر پارگی ورید بندناف ( واریس) ایجاد شود.

کیست ها:

گهگاه در طول بندناف یافت می شوند وبا توجه به منشاء آنها به دو نوع واقعی وکاذب تقسیم می‌شوند. این کیست ها با سونوگرافی قابل تشخیص هستند. 

یک نوزاد با ژله وارتون بسیار زیاد :

- - , .

خوابیدن در بارداری 

بسیاری از مادران در طی دوران بارداری،  نم یتوانید عادات همیشگی خوابیدن خود را داشته باشند. در واقع  نحوه ی خوابیدن در بادراری  یکی از معضلات خانم های باردار به خصوص در ماه های آخر بارداری است. دلایل مختلفی برای این مساله وجود دارد که در این مقاله توضیح می دهم . 

چرا خوابیدن در دوران بارداری سخت میشود؟

قبلا ، در این مقاله  ،راجع به تغییرات بدن مادر بارداری تا حدی توضیح داده بودم . مادر باردار به جهت سازش با این تغییرات مجبور است یک سری عادات خود را کنار بگذارد.  برخی از این تغییرات شامل :

• بزرگ شدن شکم 
• درد پشت و کمر
• سوزش معده
• کوتاه شدن تنفس
• بی خوابی 

پس این عوامل میتوانند باعث شوند شما نتوانید حالت یا پوزیشن خوابی را که در گذشته به آن عادت کرده اید را داشته باشید.

اما یکی از دلایل دیگر ، باورهای نادرست راجع به بندناف است که توضیح می دهم.

بهترین وضعیت خوابیدن در بارداری  ؟

 بهترین وضعیت خواب  در دوران بارداری حالت SOS ( مخفف Sleep On Side ) است . این عبارت  به معنی خوابیدن به پهلو است. یعنی در این صورت میتوانید به پهلوی راست و یا به پهلوی چپ بخوابید .اگرچه خوابیدن به پهلوی چپ ، باز بهتر است . در این حالت بهتر است کمی پاها را به سمت سینه جمع کنید و یک بالش بین 2 زانویتان قرار دهید.

خوابیدن به پهلوی چپ در دوران حاملگی باعث افزایش خونرسانی به جنین  می شود .چون در این حالت، برونده قلب مادر بیشتر شده و جریان خون جفت نیز بدنبال ان ، بالا می رود. 

نحوه صحیح خوابیدن برای مادری که سوزش سر دل دارد ؟

 اگر شما در بارداری از احساس درد در ناحیه قلب و یا سوزش معده رنج می برید ، حین خواب ، کمی بالاتنه ی خود را بالاتر قرار دهید . یعنی از یک بالشتک جهت بالا بردن بالاتنه استفاده کنید . در این حالت بواسطه ی زاویه ای که ایجاد کرده اید از برگشت غذا به مری جلوگیری می کنید. 

نحوه ی خوابیدن در مادری که ورم پا و اندام تحتانی دارد ؟

این مادران بهتر است علاوه بر خوابیدن به پهلو ، یک بالش کوچک زیر پای خود (از زانو تا پایین ) قرار دهند تا برگشت وریدی پا به راحتی انجام شده و ورم پا کاهش پیدا کند. 

وضعیت های نا مناسب خوابیدن در بارداری 

یکی از سوالاتی که تقریبا ذهن همه مادران باردار را مشغول می کند ، این است که آیا خوابیدن به پشت در بارداری ، باعث پیچش بندناف می شود ؟ یا از کی دیگر نمیتوانیم دمر (به شکم ) بخوابیم ؟

خوابیدن روی شکم ( دمر )  در بارداری :

بسیاری از خانمها سوال می کنند که من تا کی دیگر نمی توانم دمر بخوابم؟ در بارداری تا زمانی که رحم داخل شکم برآمده نشده (تا حدود 12-14 هفتگی) ، به روی شکم خوابیدن مشکل خاصی ندارد. اما کم کم با رشد رحم و بزرگ شدن شکم ، این امکان از شما گرفته می شود. یعنی حتی اگر بخواهید ، سختتان است که به روی شکم بخوابید.

خوابیدن به پشت ( طاق باز ) در بارداری :

شاید مهم ترین سوال مادران راجع به خوابیدن ، همین باشد . خیلی وقتها نیز  پیش می آید که بیدار می شوید و می بینید به پشت خوابیده اید ! وحشت نکنید، اتفاقی برای فرزندتان نمی افتد. این بیدار شدن هم واکنش بدنتان به این قضیه بوده .  اما تداوم این حالت در بارداری می تواند باعث کمردرد، مشکلات تنفسی، مشکلات گوارشی، هموروئید ( بواسیر )، کاهش فشار خون و کاهش گردش خون بین شما و جنین شود.

آیا خوابیدن به پشت در بارداری باعث پیچیدن بندناف یا خفگی جنین می شود ؟ 

یکی از شایعترین سوالات شما در زمان بارداری : از کی دیگه به پشت نخوابم ؟ ؟ اصلا چرا در بارداری توصیه می شود به پشت نخوابید ؟ الان من با رسم نمودار این مساله رو توضیح می دهم !

 ورید اجوف تحتانی ، خون را از اندامهای پایین به سمت قلب هدایت میکند . اگر رحم شما به قدری سنگین شده باشد که بتواند با طاقباز خوابیدن شما، روی این رگ فشار بیاورد ،  موجب می‌شود برگشت خون در قلب و مغز دچار اختلال شود. در این حالت مادر دچار افت فشارخون و تنگی نفس لحظه ای و موقتی می شود (که با برگشت به پهلو ، رفع می شود).

بارداری و غلت زدن در خواب 

آیا در بارداری برای غلت زدن در خواب ، باید اول بنشینم ، بعد برگردم به آن طرف ؟ 

به هیچ عنوان لازم نیست برای غلت زدن موقع خواب (در هر سن بارداری که هستید)، ابتدا بنشینید ! فقط در ماههای بالاتر ، بهتر است غلت زدن آرام باشد ! همین ! این قضیه نیز ارتباطی به بندناف و پیچش آن ندارد .
 

توصیه نهایی من برای خوابیدن در بارداری :

بهترین حالت خوابیدن برای مادر باردار خوابیدن به پهلوی چپ می باشد. اما این به این معنی نیست که خوابیدن به پهلوی راست در بارداری ، یا حتی خوابیدن به پشت بصورت کوتاه در بارداری ، خطر ناک است . 

معمولا از سه ماهه ی دوم بارداری به بعد ،  بهتر است به مدت طولانی به پشت نخوابید.

خوابیدن به پشت در بارداری هیچ ارتباطی به بندناف و گره و پیچ خوردن آن و ...ندارد.

- - , .